Willem Kloos 1859-1938

Recensie Kameel.nl (O.W. Dubois)

Groot dichter en gecompliceerd mens
Willem Kloos was één van de leidslieden van de Beweging van Tachtig en behoort tot onze grootste dichters van wie elke literair ontwikkelde Nederlander wel een aantal verzen of dichtregels kent. De indruk van zijn weemoedige schone verzen vol van prachtige beelden op een gevoelig gemoed kan groot en blijvend zijn. Sommige verzen draagt men heel zijn leven met zich mee.

De persoon en het leven van kunstenaars zijn veelal bijzonder. Dat blijkt ook weer eens uit deze biografie waarin de auteurs, die eveneens een herdruk van de Verzen (1894) verzorgden, een beeld geven van de ontwikkelingsgang van Kloos wiens talent als dichter zich reeds vroeg openbaarde maar die, als gevolg van karakter en aanleg, in zijn persoonlijk leven veel misère kende.

We volgen Kloos in zijn jeugd- en studiejaren, zijn ontwaken als dichter, zijn vriendschap met Perk en andere letterkundigen als Verwey, Deyssel en Van Eeden, alsmede zijn leiderschap van De Nieuwe Gids, waarbij een onthutsend beeld ontstaat van de veelvuldige twisten tussen de literaire vrienden en van het vaak vreselijke en volslagen egocentrische gedrag van de dichter. Niettemin bleven de vrienden, die zijn talent erkenden, hem door alles heen voorbeeldig trouw, waarbij vooral de naam van Van Eeden moet worden genoemd. De schrijvers besteden ook aandacht aan de soms moeizame omgang met het andere geslacht en de chronische alcoholverslaving waarvoor Kloos meerdere malen is opgenomen.

Kloos overleed eerst in 1938, maar verreweg het grootste gedeelte van het boek is gewijd aan de jaren tot 1900. Deze jaren waren namelijk de meest turbulente en bewogen jaren van zijn leven dat eerst in 1900 door zijn huwelijk met Jeanne Reyneke van Stuwe, die hem van de drank en een ongeregeld bestaan heeft gered, in rustig en kalm vaarwater kwam. Voor de beschrijving van deze jaren kon één hoofdstuk volstaan.

De auteurs verdienen veel waardering voor de afgewogen en rustige wijze waarop zij het leven van Kloos hebben beschreven en hem recht doen. Steeds is er het respect voor de persoon dat elke biografie, die de valkuil van sensatie, van ongezonde nieuwsgierigheid, van gewroet in de ziel, wil vermijden, eigen behoort te zijn.

Vanzelfsprekend wordt tevens volledig recht gedaan aan de grootheid van Kloos als dichter. Dit is kortom een voorbeeldige biografie van, naar de woorden van Janzen en Oerlemans, de grootste dichter van zijn tijd.
Tot slot moge worden opgemerkt dat deze biografie weer eens laat zien dat dat het werk vaak beter is dan de mens en men zich, al heeft een biografie natuurlijk haar eigen waarde, maar beter kan beperken tot het werk zelf.

Waarom wel lezen: inzicht in de persoon van een dichter.
Waarom niet lezen: geen belangstelling voor levens van kunstenaars.
Aantal sterren: 5

O.W. Dubois, april 2017
Lees meer recensies van O.W. Dubois